HAZAR TÜRKLERİNİN SANATI

 

Bizans İmparatoriçesi, Hazar Prensesi Çiçek (Tzitsak)


Prof. Dr. Yaşar Çoruhlu

Hazar sanatı ve gelenekleri, dönemin diğer büyük devletlerinde de etkili olmuştur. Örneğin MS. 732 yılında, Bizans imparatoru V. Constantine'in bir Hazar prensesiyle evlenmesi Bizans sarayında etkili olmuş ve bir Türk modasının meydana çıkmasına yol açmıştı. Hatta prensesin çeyizi içinde gelen bir elbise, uyandırdığı hayranlık nedeniyle erkeklerin törenlerde giydiği elbise olarak kabul edilmiştir. Koestler'in söylediğine göre prensesin Türkçe adı “Çiçek" den alınarak bu elbiseye “çiçakyon" (Tzitzakion) denilmişti. Söz konusu prenses Bizans sarayında Eirene ismiyle vaftiz edilmişti

 

Hazar Kemer Tokaları


Karadeniz'in kuzeyinde, Hazar Denizi'nden Dinyeper Havzası'na kadar uzanan topraklarda (630’dan sonra) devlet kuran Hazar Türklerinin Türk kültür ve sanat tarihinde büyük bir yeri vardır. Hazar arkeolojisine dair buluntular genellikle Saltovo-Mayaki medeniyeti olarak adlandırılan kültür içerisinde değerlendirilmektedir.

Hazar mimarlığı ve sanatına dair eserlerin ele geçtiği en önemli arkeolojik merkezler, Hazar başkenti Sarkel, idari merkez Itil şehri, Mayatsko şehri ve Saltovo kurganlarıdır. Kafkaslar ve Don ile Dinyeper Havzası'nda da çeşitli sanat eserleri ele geçmiştir. Sözü edilen yerleşmeler dışında başka çeşitli Hazar yerleşim yerleri de kazılarla ortaya çıkarılmıştır. 

OKURUM : I READ
 

Hazar sanatının Türk sanatı tarihi bakımından önemli yanlarından bir diğeri de mücevherler, tabaklar ve madeni eserlerin yapıldığı yerel atölyelere ait kalıntıların ortaya çıkarılmış olmasıdır. Bu durum Orta ve Iç Asya gelenekleriyle güney kavimlerinden gelen etkileri bünyesinde birleştiren Hazar sanatının, zamanla geliştiğini ve yüksek bir düzeye eriştiğini göstermektedir.

Hazarlar, bilindiği gibi Yahudiliğin (Karaim) mezhebini kabul etmişlerdi; ancak bununla birlikte Göktanrısının hakim unsur olduğu eski Türk inançlarını da kuvvetle sürdürüyorlardı.

Makalenin Tamamı

Hazar Çalışmaları

Hazar Dili

Hazar Türkleri Tarihine Giriş

Kırım'daki Hazar Bulgar Anıtları

Kafkaslarda Göktürk ve Hazarlar

Hazarların Soy Kütükleri

Erken Hazar Tarihinin Asya Cephesi

Kenize Mektubu

Hazarlar

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »