OSMANLI HAKİMİYETİNE KADAR DOĞU KARADENİZ
Prof.Dr. İbrahim Tellioğlu
M. Fahrettin Kırzıoğlu’nun (Yukarı Kür ve Çoruk Boylarında Kıpçaklar) Kıpçaklarla ilgili araştırması,M.Ö. VII. yüzyılda bölgeye geldiği bilinen Kimmerlerden,1267-1578 arasında Ahıska-Çıldır'da hüküm süren Ortodoks Kıpçaklara kadar Doğu Karadeniz bölgesine yerleşen Türkler ve Türklere akrabalıkları söz konusu olan kavimlerle ilgili önemli bir çalışmadır.
Bu konuda bilgi bulunan kaynakları titizlikle inceleyen Kırzıroğlu, Kimmer ve İskitlerin Türk olduğu tezinden hareketle Doğu Karadeniz bölgesindeki Türk varlığını bu topluluklarla birlikte başlatmış, yöredeki bazı yer ve kavim isimlerine dayanarak, aynı dönemde Afşar, Halaç, Yazgur gibi Türk gruplarının da bu mıntıkaya yerleştiğini iddia etmiştir.
Aynca yazarın Sasper, Taok ve Halybler'in İskit boyları olduğu yönündeki tespiti, bu topluluklann yaşadığı bölgenin İskit yerleşim alanına dahil olmasını göz önüne alan bazı araştırmacılar tarafından doğrulanmaktadır. Bütün bunlarla birlikte, Kıpçaklar eserini eşsiz kılan özelliği, XII. yüzyılda Gürcistan'a yerleşen Kıpçaklar hakkında bu sahada hazırlanan çalışmalar içerisinde en ayrıntılı bilgi veren eser olmasıdır. IV. David döneminde Gürcistan'a gelen Kıpçaklann bu milletin kaderinin değişmesinde oynadığı tarihi rol, Kırzıoğlu’nun araştırmasında açık bir şekilde görülebilir.
***
Dr. Osman Emir
Mehmet Özsait M.Ö II. Bin yıllarında Trabzon Tarihi ile ilgili bir makalesi şöyledir: Trabzon Tarihi M.Ö. II. Bin yılına kadar inmektedir. Edafik klimatolojik, siyasi nedenlerden ötürü prehistorik ve historik devirlerde Orta Asya’dan dört bir yana göçler olduğu tarihsel belgelerle ortadadır. Orta Asya, Kafkasya yaylaları ve İran platosu üzerinden gelen Turanî bir kavim Karadeniz sahillerine gelerek yurt edinmek için birçok yerleşme yerleri kurdukları bilinmektedir.
Texier’in ‘Architecture Byzantine’ adlı esrinde “ Karadeniz havalisin bir kısmı milattan çok asır evvel Orta Asya’nın her tarafından gelen çeşitli kavimlerce işgal edilmiş bulunuyordu” demektedir.
Şemsettin Günaltay ve Zeki Velidi Togan da aynı verileri ileri sürmektedir. Haluk Tarcan’ın “Ön Türk Tarihi” adlı esrinde Trabzon il sınırları içinde yer alan mağaralardaki yazıtları incelemiş ve bunların Orta Asya’dan gelen Türk uluslarına ait olduğunu ileri sürerek bir bakıma bu iddiaları desteklemiştir.
Son yıllarda özellikle Alman araştırmacıları tarafından, Trabzon Tarihi hakkında yeni bir iddia ortaya atılmıştır. Birçok Alman arkeologun yansıra yerli araştırmacılarımızdan birçok kişinin de yazılarında bu tezi ele aldıklarını görmekteyiz. Trabzon Tarihi hakkında birçok kaynakta, Trabzon şehrini kuranların Pelasglar olduğu bilgisi üzerine bu konuyu ele almanın ve bu konu hakkında iddiada bulunan yazarların görüşlerini ve dayandıkları tezleri masaya yatırmanın yaralı olacağını düşünüyorum.
Antik çağda Trabzon Tarihi hakkında bilgilere ulaşmak isteyen her kişi, sık sık şu cümle ile karşılaşacaklardır. “Son yapılan araştırmalara göre: Trabzonun kuruluş tarihi M.Ö. 2000 lere dayanır”. Fakat hiçbiri bu son yapılan araştırmalardan ve kimler tarafından yapıldığından asla söz etmezler. Yaptığım araştırmalar sonucunda Trabzon’un kuruluş tarihini M.Ö 2000 li yıllara dayandıran kaynak eserler genelde Alman araştırmacılar tarafından kaleme alınmış eserlerde yer almaktadır. Bu yazılan eserler içinde en önemlisini, J.P. Fallmerayer’in ‘ Geschichte Des Kaisertuns Von Trapezunt’ adlı eseri temel oluşturuyor.
 |
| Pelasg Yurdu Limni Yazıtı |
Pelasglar Antik çağlarda belli nedenlerle Orta Asya’dan çıkıp, Kafkaslardan geçerek önce Anadolu’ya daha sonra Akdeniz yoluyla İtalya’ya göç ettikleri düşünülür. Burada Roma İmparatorluğu’nun temellerini atan Etrüsk halkının sadece bir bölümü olduğu ileri sürülür. Büyüka, Pelasg adı ile efsaneleşmiş kavimin anayurdunun Kafkasya da ve adı “kolhid” diye geçen bir bölge olduğunu iddia etmekte ve bölge sınırları kesin tayin edilmemekle birlikte Büyük Kolkhia sınırlarının Trabzon ile Kafkas sıradağları arasında gösterir.
Yorumlar
Yorum Gönder