EFSANE TÜRK KADINI
 |
MÖ 5. yüzyıla tarihlendirilen Grek seramiği üzerine resmedilmiş
kement atan |
İskit-Türk savaşçı kadınlarının Grek dünyasındaki ünü ve etkisi Roma ve erken Hristiyanlık dönemlerinde de devam etmiştir. Örneğin, Kelt asıllı Roma tarihçisi Pompeyli Trogus’un (MÖ 1. yüzyıl) yazdığı tarihteki bilgileri aktaran Justinus (MS. 3. yüzyıl), İskit erkeklerinin kurduğu krallıkların kıymetinin, kadınlarının kurduğu krallığa göre değerlendirilmesinin güç olduğunu şöyle kaydetmiştir.
“Büyük ve şanlı İskitleri anlatmaya kökenleriyle başlayalım. Çünkü onların ortaya çıkışı imparatorluklarından daha az etkileyici değil. Üstelik kadınlarının kurduğu krallık, cesur faaliyetleri açısından erkeklerinin krallıklarından daha meşhurdur. İskit erkekleri Part ve Baktria krallıklarını;kadınları ise Amazon krallığını kurdular. Dolayısıyla erkekleri mi yoksa kadınları mı daha mükemmel karar vermek zor.”
Kilise tarihçisi Paulus Orosius (MS 4. yüzyıl) da Karadeniz’in kuzeyinden, Anadolu’nun kuzey kıyılarına, Thermeddon’a (Terme) göç eden Amazonların İskit kadınları oldukları görüşünü ortaya koymaktadır. Bahsi geçen iki tarihçiye göre Amazonlar, İskender dönemine kadar Asya ve Avrupa’da hâkim olmuş; Efes, Sinop gibi şehirleri kurmuş ve Atina’ya kadar gidip Yunanlarla savaşmış, tümü atlı kadınlardan oluşan bir İskit topluluğudur (Justinus, 1853, Kitap 2, Bölüm 3-4; Orosius, 2010, ss. 62-63)
İskit-Türk orijinli hanedan kadınlarının erkekleri olmadığında onların yerine geçerek ülkelerini ve çetin savaşları yönettikleri de kaynaklara yansımıştır. Herodot’un aktardığı Massaget kraliçesi Tomris’in Fars kralı Kiros üzerindeki dramatik zaferi meşhurdur.
Tomris’den daha az bilinen bir başka savaşçı kadın hükümdar ise İskit-Türk Subir Kraliçesi Boa’dır. Eşi Balak’ın ölümünden sonra tahta geçen Boa’nın diğer Hun boy beylerine karşı kazandığı zaferden kilise tarihçisi, Nikiu Papazı Mısırlı John ve İtirafçı Theophanes söz etmektedir. Theophanes’e göre Boarık (Boa) dış-Hunlardan olan Subirlerin kraliçesidir.
Bizanslı prenses-tarihçi Anna Comnena’nın, kroniğinde genel olarak “İskitler” adıyla tanımlayarak İskit-Türk aynılığını onayladığı Peçenek Türklerine ilişkin verdiği bilgiler arasında savaşçı İskit-Türk kraliçelerini andığı bağlam ve kement kullanımına ilişkin satırlar kayda değerdir. Anna; annesi kraliçe Eirene’nin, babasıyla birlikte Latinlere karşı savaşa gitmek durumunda kaldığını anlatırken onun silah kuşanması ve savaşmasının yakışık almayacağını;buna karşın, Massaget ve Amazon kraliçeleri Tomris ile Sparethra’dan bahisle,ancak onlara yakışacağını söylemektedir. İlaveten, Anna’nın Peçenek Türkü kadınların savaş alanındaki varlıkları ve ustalıklarını delillendiren satırları, karakteristik İskit-Türk kement atma tekniği açısından,kadın savaşçılar veçhesini aydınlatacak özelliktedir. Gerçekten de MÖ 5. yüzyıla tarihlendirilen Grek seramiğinde üzerine kement atan bir Amazon resmedilmiştir.
 | |
|
Endülüslü coğrafyacı el-İdrîsî’nin Kırgız kadınları hakkında verdiği bir bilgi de Orta ve Kuzey Asya’daki İskit-Türk kadınlarının cesaret ve yiğitlik bakımından üstünlüğünü desteklemektedir. El-İdrîsî, “Türk İskutyası’ndaki” (İskitya) Kırgız kadınlarının,erkekler gibi her işle uğraştığını ve erkekler gibi akıllı, cesur ve cüretli olduğunu söylemektedir.
Ayrıca, 13. yüzyıl ortalarında Altın Ordu İmparatorluğu’nu ziyaret eden Avrupalı elçi ve din adamlarının verdiği bilgiler, kadınların ve erkeklerin İskitler-Sarmatlar gibi erkek-kadın aynı şekilde giyinmesi geleneğine dolayısıyla atlı savaşçılar olduklarına ışık tutmaktadır. John de Plano Carpini notlarında, kadınların ve erkeklerin giysilerinin tamamen aynı tarzda olduğunu, fakat evli kadınların önden yırtmaçlı uzun bir pelerin giydiklerini kaydetmiştir . Bununla beraber, bir örnek giyim tarzının kızların bekârlık dönemiyle sınırlı olabileceği bilgisi William de Rubruquis’dan gelmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder