ALP ER TUNGA (TONGA)

 


Yrd.Doç.Dr. Altan AYAN

Alp Er Tunga’nın Türk tarihi ve Türk yönetim tarihi açısından önemi büyüktür. Alp Er Tunga’nın sergilediği yönetim ve liderlik anlayışının değerlendirilmesi yönetim bilimi açısından önemlidir. Bu açıdan Türk yönetim tarihinin çok önceki dönemlerdeki temelleri incelenmiş ve Alp Er Tunga’nın yönetim ve liderlik paradigması ortaya konularak çeşitli sonuçlar elde edilmiştir. Alp Er Tunga’nın yönetim biçiminin incelenmesi yanında hükümdarlığı zamanında sergilenen temel liderlik anlayışı ve liderlik tarzlarının da çalışmada irdelendiği söylenebilir. Çalışmada Alp Er Tunga ve Saka Türklerindeki yönetim ve liderlik paradigması ele alınarak Türk yönetim tarihinin en eski zamanları yönetim bilimi açısından incelenmiştir. 

Ülkemizde Saka/İskit tarihi ile ilgili yapılan yayın sayısı çok azdır ve yetersizdir. Saka Türkleri tarihi de Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar gibi yeteri kadar araştırılmamıştır (Grakov, 2008). İskitler M.Ö. 8. yüzyılda tarih sahnesinde görülen ve daha sonra M.S. 2. yüzyıla kadar hakimiyet süren bir toplumdur. Mevcudiyetlerini yaklaşık 1000 yıl gibi uzun bir zaman sürdürmüşlerdir (Durmuş, 2015a: 163).Sakalar, İskitlerin devamı olarak görülebilir. Ayrıca bu topluluk kendilerine Sakalar demekte ve günümüzde Yakutlar olarak anılmaktadır (Roux, 2008). Yakutlar, en kuzey bölgelerde yaşamını sürdüren Türklerdir.

 

Alp Er TungaTasviri, Pergamon Müzesi, Berlin (B.Tarhan Albümünden)

Kaşgarlı tarafından Alp Er Tunga hakkında övgü olarak birkaç metin yazıldığı söylenebilir. Alp Er Tunga Orta Asya’nın büyük Türk kahramanı olarak anılmaktadır. Alp Er Tunga’nın Uygur hakanı Buku Han’la veya Şehname’de bahsedilen Efrasiyab’la özdeşleştirildiği söylenebilir (Roux, 2002:196). Alp Er Tunga, Türk destanlarında aynı isimle anılmakta iken, İran destanında Afrasiyab ismi ile tanınmaktadır. Alp Er Tunga, İskit Devleti’nin yükseliş dönemini yaşatan büyük bir hükümdar ve kahraman olarak görülmektedir. Alp Er Tunga M.Ö. 626 yılında öldürülmüştür (Dikici, 2014: 16). Alp Er Tunga, Türk Hükümdar soyunun atası olarak görülen ve bütün Türk topluluklarının tarihi destanlarında kahramanlıkla özdeşleşen bir kişidir. Yazlı Türk kaynaklarında Alp Er Tunga ile ilgili rastlanan en eski belge Orhun Abidelerinde mevcuttur (Abdurrahman, 2004: 2-3). 

Karahanlılar kendilerine Efrasiyab’ın oğulları demişlerdir. Efrasiyab Semerkant’ta da bilinen çok popüler bir kişiliktir. Ona Biruni, Türklerin atası demiştir. Bu kişi bir Türk kahramanı olan Alp Er Tunga’dır (Roux, 2006: 44). Sakaların Ön Asya seferini gerçekleştiren hükümdarlarının adı Alp Er Tunga’dır (Taşağıl, 2014: 48).

Makalenin Tamamı

Alp Er Tunga’nın Torunu Tomris

Alp Er Tonga Destanı


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »