ÇİFT BAŞLI KARTAL

 

Selçuklu Kartalı

Yrd.Doç.Dr. Mehmet Alparslan Küçük

Türk mitolojisinde, Tanrı’ya açılan göğün kapısını çift başlı bir kartal beklemekte ve Tanrı Ülgen’in sembolü olarak değerlendirilmektedir. Çünkü gücün göklerdeki simgesi olarak Kartal, gök ile yer arasında hızlı bir şekilde gidip gelebilmekte ve güneşe gözünü hiç kırpmadan bakabilmektedir. Bu özelliği ile o, güneş, ateş, ışık ve göz sembolleriyle ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda da kartal kötülüğün düşmanı ve kötülükle mücadelenin sembolü olarak kabul edilmektedir.

Mitolojik ağaç olan “Hayat Ağacı ”nın üstünde de çift başlı kartal yer almaktadır. Kartal, göğün beşinci katında yaşamakta, canlılar ve insanlar arasındaki “Demir Kazık Kutup Yıldızı”nın olduğu yerdeki kapıda nöbet tutmaktadır. Sıradan canlıların yukarı geçişine izin vermediği gibi kendisi de Tanrı katına çıkamamaktadır. Tanrı’nın mesajlarını kamlara (şamanlara) ve hakanlara iletmekle yükümlü kartal, Oğuz Türklerinin kuş ongunları (sembolleri) arasındadır.

Makalenin Tamamı

***

Murad Adji

Belki de Türklerin sembolü olan bu iki başlı kartalı, Atilla'dan sonra kendilerine Bizanslılar beğenip almış ve konstantinopolis'in arması olarak kabul etmişlerdir. Daha sonra aniden, iki başlı kartal, Rusya İmparatorluğu'nun sembolü olarak görünmüştür. I. Petro Azak savaşlarından ve bozkırların yağma edilmesinden sonra Kıpçakların bazı simgelerini benimsemiştir. O devirde Rusya'da daha önce bilinmeyen Kıpçaklara ait haç ve pek çok nişan Ruslar tarafından benimsenmeye başlanmıştır. Altaylılar devrindeki Dest-i Kıpçak medeniyetine ait ve pek çok kurganda bulunmuş nişanlardı.

Kaybolan Millet Kitabından

***


Dr. Coşkun Kumru

Kartalın çift başlı olarak tasvir edilmesi onun güç ve kuvvetine atıf yapmaktadır. Türklerde arma olarak kullanılan ve çok sayıda örneği bulunan kartalların çift başlı olarak yapılmaları üzerinde de bazı görüşler mevcuttur. Bunlardan birisi yedi başlı devler gibi, kartalın çift başı ve gagası, gücünü ve fevkaladeliğini artıracağıdır.

Çift başlı kartal kültünün en özgün şeklinin Yakut Türklerinde karşımıza çıktığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yakut Türklerine göre göğün en yüksek noktasında yani dünya ağacının tepesinde çift başlı bir kartal bulunmaktaydı. Gökleri koruyan çift başlı kartal ve buna bağlı olarak gelişen gelenek oldukça köklü bir anlayışı ifade etmekteydi. Eski Türk gelenekleri noktasından hareketle, gök gürlemeleri ile şimşek ve yıldırımların çift başlı kartal tarafından yaptırıldığı inancının söz konusu anlayışla uyumlu olduğu söylenebilir.

Makalenin Tamamı

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »