DNYEPER NEHRİNİN TÜRKÇEDEKİ ADI

 


Prof.Dr. Osman Karatay

Bizans imparatoru Konstantinos Porphyrogenitus, Macarların aslını anlattığı 38. bölümün sonunda şöyle der: “O zamanlarda Türklerin yaşadığı Peçeneklerin memleketi, yerel nehirlere göre adlanır. Nehirler şunlardır: İlk nehir Varoukh adlananı, ikinci nehir Koubou adlananı, üçüncü nehir Troullos adlananı, dördüncü nehir Broutos adlananı, beşinci nehir Seretos adlananıdır.”

Bunlardan Sereth ve Prut hemen göze çarpıyor. Koubou nehrinde Bug’u görmemiz gerekiyor, Troullos nehri Dnyester’in Türkçe ismi olan Turla’dan başka bir şey değil. Dolayısıyla Dnyeper için ‘Varoukh’ ismi kalıyor. Bu isimlerin Peçeneklerce kullanıldığı doğru, ancak öncekileri bu kullanımdan mahrum etmek, yani Peçeneklerin gelir gelmez buradaki nehirlere kendilerinin isim verdiklerini düşünmek yerinde olmasa gerektir.

Avrupa’ya geçen Hunların dilleriyle ilgili sağlam bir veriyi 6. yy tarihçisi Jordanes’ten alıyoruz. Hunların çağdaşı olan ve Atilla’nın sarayına elçi olarak giden Priscus’un kitabının bize ulaşmayan kimi bölümlerine onları alıntılayan Jordanes sayesinde sahibiz. Dolayısıyla onun Hunlar ve 5. yy’la ilgili haberlerinin gerçekçi ve sağlam olduğuna hükmediyoruz. Onun Gotların Savaşları (‘Bella Getica’) adlı kitabında Dnyeper nehrine Hunların ‘Vär’ adını verdikleri söylenir. Bu ise 400 sene sonra yazan Konstantinos’un haberiyle uyuşmaktadır. Yani Peçenekler Dnyeper için Hunların verdiği veya kullandığı ismi kullanıyorlardı.

Bu nehrin üzerindeki tarihi Kiev kentinin isminin Türkçe oluşuyla ilgili çalışmalar boşuna bir ilhama dayanmıyor. Zira en az Hunlardan başlayarak Türkler bu bölgede kesintisiz şekilde 18. yy sonuna kadar hâkim olmuşlardır.

Bu nehre son çağların Türkleri ‘Özü/Ozu’ diyorlardı ve bu isim Osmanlı döneminde de kullanılmıştır. Türkiye’de değişik bölgelerden akraba olmayan kimselerce benimsenmiş olan ‘Ozulu’ soyadı, taşıyıcılarının dedelerinin aslen Karadeniz’in kuzeyinden gelen muhacirler olduğunu göstermektedir.

Türklerin İdil dedikleri ırmağa yerli Fin asıllı halklar Volga demektedirler; etrafında Türklerden başka kalıcı olarak başka halkların yaşamadığı Yayık nehri ise Ruslarca sonradan, 2. Katerina’nın 1785’teki emriyle Ural olarak adlanmıştır.

Makalenin Tamamı

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »