MALATYA ARAPGİR’DE DAMGALAR
 |
Prof. Dr.Mustafa Aksoy/Ayfer Zencirkaya
Arapgir, Kemaliye ve Ağın’da bölgeye mahsus özel kapı tokmakları vardır. Bu geleneğin kökeninin Arapgir olduğu söylenmektedir. Bu nedenle Arapgir’in en tipik kültürel özelliğinin, kapı tokmaklarından kaynaklandığı söylense hata yapılmış olmaz.
Arapgir, şehir merkezi ve mahallerindeki kapı tokmakları âdete demirin üzerine dantel işlenmiş gibi yapılırken aynı zamanda kullanılan damgalar binlerce yıl öncesinden geldiğini haykırmaktadır. Mesela bu kapı tokmaklarındaki damgalardan biri M.Ö. yapıldığı kabul edilen Batı Moğolistan’da bulunmuş bir kaya resminde de bulunmaktadır.
Bir diğer damga ise neredeyse Türk dünyasında en çok kullanılan ve adı hemen her yerde “koç başı” veya “koç boynuzu” olarak bilinen damgadır.
Tokmaklarda kullanılan bazı damgalar veya şekiller Türklerin tarih boyunca halı, kilim gibi dokumalarında kullandıkları damgalar ile aile damgalarının ya aynısı ya da benzerleridir. Damgalar Türklerin kültürel yapılarıyla diğer halkların kültürel yapılarının farklılığını ortaya koymakta önemli rol oynamaktadır. Çünkü başka halklarda damga geleneği yoktur. Dolaysıyla damgalar “Türk halk kültürü”nü tanıtmak açısından çok önemli bir araçtır. Ayrıca damgalar âdeta biyolojik, genetik gibi kuşaktan kuşağa aktarıldıkları için bir anlamda Türklerin kültürel DNA’sıdır. Böyle olmamış olsaydı, Yakutistan (Sakastan), Kazakistan, Hakasya, Moğolistan ve benzeri Türk gruplarındaki damgaların aynısının Türkiye’de olması nasıl mümkün olurdu? Diğer taraftan bu kadar farklı bir coğrafyada yaşayan insanlar birbirlerinden habersiz aynı damgaları eşyalarına işliyorsa bunun tesadüf olması mümkün değildir.
Yorumlar
Yorum Gönder