TÜRKMENİSTAN TÜRKLERİ

Ortasında Ahal Teke Bulunan Türkmenistan Arması

Doç.Dr. Mehmet Kara

Günümüzde esas olarak Türkmenistan Türkmenleri için kullanılan "Türkmen" kelimesini bildiğimiz kadarı ile ilk defa Kaşgarlı Mahmut zikretmiştir. Başlangıçta bu kelime daha çok Müslümanlığı kabullenmiş Oğuzları ifade etmek üzere kullanılmıştır.

Teke, Yomut Ersarı, Sarık, Salır, Gökleñ ve Çovdur ; en büyük Türkmen uruğlarıdır. Oğuzların-Türkmenlerin aktif bir şekilde tarih sahnesne çıkmaları, bazı Oğuz uruğlarının İslamiyeti kabule ettiği zamana rastlar. Oğuz Yabgusu, Müslümanlığı benimseyen kardeşlerinin üzerine yürümüş; sonraları kendi adını taşıyan bir devlet kuracak olan Selçuk Bey, Yabguya karşı mücadele etmiş ve Türkmen adıyla anılmaya başlayan Müslüman Oğuzları korumuştur.

Ahal Teke
 

Bu olaydan sonra Türkmenler, Selçuk Bey önderliğinde Batıya doğru hareket ederek Horasan ve Hazar taraflarına yönelmişlerdir. Bölgede Kıpçak ve Peçenek Türkleriyle mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Sonraları Afganistan'a ve Kuzey İran'a hakim olan Gaznelilerle savaşmışlar, Çağrı ve Tuğrul kardeşlerin önderliğinde Dandanakan'da Gazne ordusunu yenmişlerdir (1040). Ataları Selçuk Bey'in adını taşıyan Büyük Selçuklu Devletini kurmuşlar; sonra bu devlet Amuderya'nın (Ceyhun Nehri) doğusu ile batı Akdeniz arasında bulunan geniş bir coğrafyaya hakim olmuştur.

Makalenin Tamamı

Beşbin Yıllık Sümer Türkmen Bağları

Dipçe:

Yabgu'nun Anlamı 

Eski Türk devletlerinde boy beyleri ile hâkan arasındaki bağları sağlayan devlet merkezinin büyük memurları vardı. Kağanın kardeşi yabgu ünvanı ile devletin önemli bir bölgesi ve boy beyleri üzerinde en büyük memuru teşkil eder ve Selçuklular devrindeki melik'lere karşılık gelirdi.

Devlet imparatorluk kimliğini kaybedince kağan yerine yabgular hüküm sürüyordu. Gök-Türk'lerden sonra Oğuz ve Karluk reislerinin han değil ancak yabgu unvanı taşımalarının sebebi budur.

Devletin boy ve uluslar üzerinde şad, sagun, tekin, tudun, tutuk, Tarhan, inal, çur, kölerkin, il-tapar gibi yüksek memur (buyruk)ları olup bunlar hakan ile beyler arasında ilişkileri sağlar; asker ve vergileri alırlardı. Eski Türk devlet yönetiminde hâkandan boy beyine kadar, herkes derecelerine göre, yetki ve sorumluluk sahibi bulunuyor; bu durum onların, teşkilatçı ve savaşçı kabiliyetlerini yükseltiyor ve sonuçta devletin kudret ve hayatiyet kazanmasına yardım ediyordu. Bu sistem, İslam devrinde Kaarahanlılarda ve Selçuklularda da aynı idi.

Prof. Dr. Osman Turan

Türk Cîhan Hâkimiyeti  Mefkûresi Tarihi Kitabından

 

 

 


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »