KUŞANLAR
Doç. Dr. Yalçın Kayalı
Asya'nın güneyindeki üç büyük yarımadadan biri olan Hindistan, kadim tarihi boyunca farklı kültüre ve etnik kökene ait toplumların göç ettiği önemli bir merkez olmuştur. Orta Asya kökenli bu toplumlar özellikle, Hindistan'ın kuzeyine yerleşerek zaman içinde birbirinden büyük devletler ve imparatorluklar kurmuş ve Hindistan siyasi tarihinde önemli roller üstlenmişlerdir. Kuşanlar da bu devletlerden biridir. Kuşanlar Orta Asya'dan Kuzey Hindistan'ın büyük bir bölümüne kadar uzanan geniş bir coğrafyada egemen olmuş köklü bir imparatorluktur. Türk kökenli olduğu konusunda oldukça güçlü kanıtlar bulunan Kuşanların, Orta Asya anavatanlı Yüeçi kabilesi menşeli olduğu düşünülür.
*****
Doç.Dr. Abdullah Mohammedi
Afganistan’ın Hint hakimiyetinden çıkmasından sonra tarihte ilk kez Seti (Yuçi-Yüeçi) kavimlerinden olan Kuşan Türkleri, asıl memleketleri olan Çin’in kuzeybatısını terk ederek M.Ö. I. yüzyılda Belh (Bakteriya) ve Belh’in etraflarında yerleşmeye başlamışlardır. Kuşanlar, Afganistan’da bir Türk Devleti kurmayı başarmış ve toplam 180 yıl bölgeye hâkim olmuşlardır.
Kuşanlardan sonra yine Seti kavimlerinden olan Eftalitler (Yefteliler), M.Ö. V. yüzyılın başlarında Afganistan’a girerek Taharistan (Toharistan) bölgesine M.Ö. 425 yılında hâkim olmuşlardır. Sonunda Eftalitler (Yefteliler), Sasaniler ile birleşen Türkler tarafından ortadan kaldırılmıştır. Bölgede Miladi VI. Yüzyılda, bir Türk olan Tümene Han tarafından büyük bir imparatorluk kurulmuştur. Tümene Han’ın M.Ö 525 yılında ölmesinden sonra imparatorluk, oğlu Mugan Han ve kardeşi İstemi Yabgu arasında paylaştırılmıştır. Afganistan’ın kuzey bölgeleri Seyhun, Aral havzası ve Kaşgaristan bölgesi İstemi Yabgu’ya verilmiştir
Yorumlar
Yorum Gönder