ANADOLUNUN “AY” HALKI KAŞKAY’LAR
Doç.Dr. Mehmet Okur
Yapılan son araştırmalarda Karadeniz Bölgesi'nin uygarlık yönünden en eski tarihinin M.Ö. 1.000.000 ila 100.000 yılları arasındaki Alt Paleolitik (Yontma Taş) dönemde başladığı anlaşılmıştır. Karadeniz bölgesine yerleşen gruplar içerisinde ismi bilinen en eski topluluk ise Gaşkalardır. Bazı araştırmacılara göre bölgede ilk olarak M.Ö. III. bin ila II.bin yılları arasında Oğuzların öncü kollarından biri olarak kabul edilen "Gas/Kas" ve "Gud/Guti"lerin yerleştiği belirtilmektedir. Gut/Kut kavminin Türk kökenli olduğunu, bu topluluğun dili ile eski Türkçenin bağlantısı arasında araştırmalar yapmış olan ünlü Sümerolog Prof. Benna Landsberger, 1937'de yapılan tarih kurultayında Atatürk'ün huzurunda açıklamıştır.
***
Doç. Dr. Osman Karatay'ın
İran ile Turan Kitabından (2.
Basım)
Hititlerle aynı dönemde Gümüşhane'den Tokat'a doğru Karadeniz sahiline paralel olarak uzanan hatta, "Kaşka" adlı bir topluluk yaşıyordu. Bunların en büyük tarihî özellikleri Hititlerin baş belası olmaları, en güçlü zamanında dahi Hattuşaş kralına boyun eğmemeleridir. Hititlerin ortadan kalkmasında da onların rolü büyük olmuştur.Bunların ülkesi M.Ö. 8.yy.da Anadolu'yu işgal eden Kimmerlere katılmıştır. Kendilerinin ise Hititlerin yıkıldığı M.Ö. 1200'de itibaren yavaş yavaş güneydoğuya kaydıkları, Ermenilerin (Hayların) batıdan buraya gelişleriyle tamamen İran'a doğru çekilmiş oldukları anlaşılıyor.
Kimi bilginler onların Anadolu'ya sonradan geldiklerini belirtipAzerbaycan ve Kafkaslardaki kimi halklarla (Kasog, Kassi vb.)özdeşleştirirler. Onların Hititlerden önceki Anadolu halkı olan ve dillerinin bitişken olduğu bilinen, Hattilerden geldiğini iddia edenler vardır. Gr. Kapantsyan adlı Ermeni bilgin ise, bu eski Kaşkalarla şimdi İran'da yaşayan Kaşkay Türklerini özdeşleştirmiş ve aynı halk olduklarını söylemiştir. (F.Ağasıoğlu Azer Xalqı )
Başta kültepe tabletleri olmak üzere, eski kaynaklar bize çok sayıda Kaşka'nın adını ulaştırmıştır : Ata, Tuman, Tarhun, Azu, Uzu, Buzi, Dalaş, Akuza, Takil, Tarşi, Elali ,İtur, Kukran, Kura, Panak vs. Bunların hemen tamamı Türkçe karakterli kelimelerdir. Bu halktan kimselerin veya toplulukların memleketlerine göre, -li ekiyle adlandırıldıklarını görüyoruz.: Tulu, Tubtulu, Arkili, Buzili, Sakli vb. Bir dağın adı Altan'dır.
Çok daha ilginci "su" kelimesinin "suv" biçiminde bu halkın dilinde bulunmasıdır. "Suvatar" bir ırmak adıdır. Fıratın anakolu olan ve bugün Karasu olarak adlandırdığımız ırmağın ismi Hitit metinlerinde bile KARASSUV olarak geçer ve Kaşkalardan kalmadır. Binlerce yıllık bağlantı oldukça düşündürücüdür. Bunun dışında bir çok yer adını da Türkçe ile bağlantılı çözümlemek mümkündür.
Günümüz İran Türklerinden Kaşkayların da tıpkı Eşkanîler gibi yerlerinde kalan ve Orta Asya'ya gitmeyen Ortadoğunun yerlisi Türklerden olduğu anlaşılıyor. Ancak onların "ay mukaddes" gibi anlamlara gelen ismi Kırgızlara kadar değişik Türk lehçelerinde bulunmaktadır. İlginçtir, dilleri henüz çözülemeyen Hititlerden önceki Anadolu halkı Hattilerin dilinde de "kaşka" kelimesi "kutsal sayılan ay" demekti.
Feridun Ağasıoğlu, Arapça'da "kamer "kelimesinin ay anlamına gelişiyle ilgili ilginç bir bağlantı kurar: Kaşkaların Doğu Anadolu'daki yurtlarını Kafkasların kuzeyinden gelen Kamerler ( Kimmerler) ele geçirip yerleşmişlerdir.
Yorumlar
Yorum Gönder