HAKKÂRİ STELLERİ
Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Veli Sevin, 14. Türk Tarih Kongresi’nde Hakkari’de 1998 yılında bulunan M.Ö. 1200 yıllarına ait olduğu tahmin edilen mezar stellerinin tarihine ilişkin araştırmalarının sonuçlarını açıkladı.
Hakkari’de bulunan stellerin Kırgızistan, Kazakistan ve Moğolistan’da bulunan ve “balbal” adı verilen mezar taşları ile büyük benzerlikler gösterdiğini ifade eden Prof. Dr. Sevin, şunları kaydetti: “Orta Asya’daki Göktürk dönemine tarihlenen stellerdeki vazgeçilmez unsur olan bir kap tutma pozisyonu, Hakkari stellerinin en tipik, en can alıcı karakteristiğini oluşturmaktadır. Bu kap tutma olayı diğer stellerde, Avrupa stellerinde yok. Onun için şimdiden Hakkari stellerinin, stilistik olarak, ikonografik olarak Orta Asya ile bağlantılar gösterdiğini söyleyebilecek durumdayız. Elinde bir kap tutan insan figürlü mezar taşı geleneği Türklerde çok yaygın. Göktürkler’de başlayan bu geleneğe göre Türkler ellerinde sıkı sıkıya bir kap tutuyor. Bu açıdan da bir bağ olduğu belli.”
Prof.
Dr. Sevin, resimdeki çadır figürlerinin de Orta Asya’daki çadır
tipiyle benzerlik gösterdiğini söyledi.
Hakkari mezar stellerinin M.Ö. 1200 yıllarına ait olmasına karşılık, Göktürklere ait mezar taşlarının ise M.S. 6.-7. yüzyıllarda görüldüğünü belirten Prof. Dr. Sevin, şöyle devam etti: “Arada 2 bin yıllık bir zaman farkı var. Bu zaman farkını tatmin edici belgelerle açıklamadan Türk adını kullanmak biraz zor ama Orta Asya’yla ilişkili olduğunu çok rahat söylüyorum. Belki Türk değil, Öntürk (prototürk) tabirini kullanmak lazım. Çünkü M.Ö 2. bin yılda Türk ulusunun ortada olduğunu söyleyecek belgelerimiz henüz yok. Ama Öntürklerin o bölgede ortaya çıktığını biliyoruz. O bölgede çalışmaların sürmesi lazım.”
Yorumlar
Yorum Gönder