AVAR TÜRKLERİ

Prof. Dr. Ahmet Taşağıl
 
Avar’lar, Avrupa tarihinde Hun’lardan sonra büyük ölçüde etkili olan ikinci Türk kavmidir. Hakikaten Avar’lar, Attila gibi büyük liderleri olmamasına rağmen, Avrupa’nın ortasını ve doğusunu sarsmış ve etnografik yapısını değiştirmişlerdir. Yaklaşık 558-805 yılları arasında siyâsî varlıklarını yaşatmış olmalarıyla birlikte, kültürel etkileri yıkılışlarından sonra da asırlarca devam etmiştir.
 
Avar’ların menşei konusunda önceleri bir çok tartışmalar yapıla geldiği halde Moğol olmayıp, Türk oldukları artık kesinlik kazanmıştır . Hazar denizinin kuzeyinden Fransa içlerine kadar çok geniş bir sahaya yayılan Avarlar, Bizans kaynaklarında “Abares, Abaroi”, Latin kaynaklarında “Awares”, Slav kaynaklarında “Aban, Obri, Obor” şeklinde zikredilmişlerdir.
Avar Devletindeki "Çoban Krallar"
Prof.Dr. Bahaettin Ögel 
 
Orta Aavrupa'da Avar devleti kurulduktan sonra, Avar hükûmdarı Bayan Kağan, özellikle Slav kavimlerin toplumsal yapısında bir çok değişiklik ve yenilik yapmıştı. 584 de Efes Piskoposu Suriyeli Johannes, Slavlar için şöyle diyordu: " Eskiden ormanların içinden çıkmaya cesaret edemeyen slavlar, artık Avarlar ile birlikte savaşa katılıyor, altınları gümüşleri ve at sürüleri var". Öyle anlaşılıyor ki, Avarlar, hayvancılık konusunda Slavlara çok şeyler öğretmişti. Peisker'e göre Eflâk'da "Çobanlık kültürünün" gelişmesinde Avarların büyük etkisi olmuştu. Slav dillerine Avarlardan geçmiş olan Türkçe unvanların ünlülerinden  biri de, Zupan veya Jupan'dır. Bunun aslı, Çoban'dır. Türlü Türk zümrelerinde Kopan, Yopan ve çoban şeklinde geçer. Bu ünvan, Slav dillerine Zupan şeklinde girmiş ve bugüne kadar devam edegelmiştir. Bu ünvanları taşıyan reislerin, Çobanlıkla ilgileri bulunmadığını bilmiyoruz. Bu ünvana, Göktürklerin, On-ok boylarının reislerinde de rastlıyoruz. Bir gerçek varsa, Avarların Slavlara hayvancılığı ve at beslemeyi öğrettikleri ve savaşlarda da, bunları yanlarına katarak, akınlar yaptıkları idi. 
Avar Türkleri Adriyatik denizinin kıyısında, bugünkü Arnavutluk ve Karadağ sınırında Avarorum Cvitates  adlı kenti kurdular zamanla bu ad Antibar-Tivar-Bar  şekline dönüştü. ( Prof.Dr. Muzaffer Tufan, Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 353 )

AVARLAR VE BOSNA : İKİ MİLLET BİR TARİH
Doç.Dr. Osman Karatay
  

Eski çağda Güneydoğu Avrupa'nın kabaca bugünkü Ukrayna ile Balkanların etnik yapısı şimdikinden bambaşkaydı ve o zamanlar şimdiye benzer hiçbirşey bulunmuyordu. Eskiçağın sonlarına doğru Almanya^dan gelen German toplulukları bu bölgenin görünümünü değiştirmeye, kalabalık yerleşimciler olarak bu toprakları sahiplenmeye başladılar ama bu durum iki asır bile sürmedi. Doğrudan gelen Hunlar ve onları takip eden Bulgar ve Avar gibi diğer Türk halkları, kuzeyde bol nüfuslarıyla iyi bir insan kaynağı sunan Slav kitlesini kışkırtarak ve yol göstererek güneye saldırdılar. Böylece Türk idaresinde ve Slav nüfuslu çok sayıda yapı oluştu. Bölgedeki herhangi bir devletin köklerinde Türklerin bulunması bu yüzden şaşırtıcı değildir.

Bosna'ya özel Avar mirasını Bosna'nın bizzat kendi varlığı olarak düşünmeliyiz. Öbür türlü, kültürel sahada ve dil alanında Sırp, Hırvat, Sloven ve Slovaklar da yaklaşık aynı şeylere varis olmuşlar, hatta Jupan ve ban kelimelerinde olduğu gibi sonraki zamanlarda bu etki bir zamanların Avar siyasi sınırlarını aşarak Rusya ve Lehistan'a kadar ulaşmıştır. Bosna, bir Avar mirasçısı olarak ortaya çıkınca, devlet aygıtında eski Türk siyasi uygulamalarını görmek doğal olmaktadır.


Avar Eserleri Metropolitan Müzesi NY ABD

 
AVAR TÜRKLERİNİN SANATI
Prof. Dr. Yaşar Çoruhlu 
 
Doğu Avrupa'da Avar Türklerine ait birçok arkeolojik merkez ve bu merkezlerden çıkarılmış sanat eserleri ele geçmiştir. Avar mezarlarının bir kısmı kurganlı (kurgan) mezar olmakla birlikte çoğunluğu daha basit mezarlardan oluşur. 
 
Kazı ve araştırmalar özellikle Macar bilim adamları tarafından gerçekleştirilmiş olup, buluntuların önemli bir bölümü Macar Milli Müzesi'nde muhafaza edilmektedir. 
B.Tarhan Arşivinden

Avar kağanlarına veya hükümdar ailelerine ait olduğu düşünülen bazı mezarlar vardır. Bunlar Macaristan'da Kunszentmiklos Kunbabanyi'deki kağan mezarı, Bocsa'daki hanedandan birine ait mezar, Bekes, Kunagotai ve Szolnok bölgesindeki Kunmadarasi'deki mezarlar (kurgan) dır. Csongrad bölgesinde Csengele ve Csanytelek bölgesindeki mezarlar ise küçük bölgelerin yöneticilerinin mezarlarıydı. Bu mezarlar kurgan şeklinde idi.
 
Bir Orta ve İç Asya icadı olan demir üzengi Avrupa'ya Avar süvarileri ile tanıtılmıştır. Üzengilerin bazen gümüş kaplama örneklerine rastlandığı gibi, bir çift altın kakmalı Avar üzengisi de bulunmuştu. Silahlar arasında özellikle kılıçlar çok kalitelidir. Karadeniz'in kuzeyinde 7. yüzyılda uzun Sarmat kılıçları yerini tek ağızlı kılıçlara bırakmış olmakla birlikte, tipik eğri kılıçlar da daha az oranda da olsa kullanılmıştır.Mızraklar da Hunlardakinden daha ağır idi. 
 
Kaynaklar:




 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »