KARS-DİGOR (DOLAYLI) KAYA RESİMLERİ

 

Prof. Dr. Alpaslan Ceylan

Dolaylı kaya resimleri, Doğu Anadolu kaya resimlerinin tarihlendirilmesinde de önemli mihenk taşlarından birini oluşturacaktır. Özellikle Doğu Anadolu erken dönem Türk Tarihi’nin ilk arkeolojik verilerinin tarihlendirildiği Hakkâri Taş Heykelleri çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu heykellerin M.Ö. 15. yüzyıldan başlayarak birkaç yüzyıl boyunca dikilmiş olduğu ifade edilmektedir40. Hakkâri heykellerinin Orta Asya Türk Sanatıyla olan birlikteliği tesadüfle açıklanamaz.

Bu birlikteliği açıklayan pek çok unsur bulunmaktadır. Doğu Anadolu’da elde ettiğimiz yeni veriler de bu birlikteliği desteklenmektedir. Doğu Anadolu’daki Türk varlığının M.Ö. II. binden itibaren var olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Digor kaya resimlerinin tarihlendirilmesi ile ilgili önemli ipuçları bulunmaktadır. Panolarda özellikle şamanların resmedilmiş olması ve tören sahnelerinin varlığı hiç şüphesiz Türklerin İslamiyet’i seçmelerinden önceye bizi götürmektedir. Yani şaman geleneklerinin yoğun olduğu erken dönemlere. Tören sahnelerinin en güzel örnekleri Kırgızistan’da Saymalıtaş kaya resimlerinde görmekteyiz. Doğu Anadolu bölgesinde tespit ettiğimiz kaya resimlerinin yakınındaki merkezlergenellikle Tunç Çağı ve Demir Çağı’na ait kale ve yerleşmelerdir. Tespit ettiğimiz kurganlar ise yapısal olarak Orta Tunç Çağı ve sonrasındaki dönemleri bize vermektedir. Ne yazık ki Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde henüz kurgan kazısı yapılmamıştır. Bölgede yapılacak kurgan kazısı bölge tarihini aydınlatacağı gibi Türklerin Anadolu’daki varlığının da stratigrafisi için bize önemli bilgiler sunacaktır.

Makalenin Tamamı

Hakkâri Heykelleri

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

GÖKTÜRK DÖNEMİ KIYAFETLERİ

Resim
  Türk Beyi ve Hanımı, Pencikent Duvar Resimlerinden Yrd. Doç.Dr. Fikri Salman Göktürk kıyafetleri, hem erkeklerde hem de kadınlarda çoğunlukla uzun kaftanlardan müteşekkil idi. Erkek kaftanları, sol taraf üste gelecek şekilde kapanırken kadın kaftanlannın bunun tersi olarak sağ yan üste gelecek şekilde kapanmakta olduğu görülmüştür. Ancak bu genel bir eğilim gibi görülse de kesin bir kural değildir. Göktürk giysilerinin dışa doğru açılan belirgin yakalarının olması önemli özelliklerden biri olarak kabul edilebilir. Başlanna ise, kendilerine özgü börkler taktıkları ve bunların keçeden ya da kenarları kürkten yapılmış başlıklar olduğu anlaşılmaktadır. Ayaklarına muhtemelen dizlere kadar uzanan deri ve keçe çizmeler giymekteydiler. Dış giyime dair verebileceğimiz bu unsurlardan sonra, iç giyimlerine dair belirleyebildiğimiz herhangi bir giyim türü tespit edilememiştir. Uygur Prensesi, Museum für Asiatische Kunst , Berlin Almanya Yerleşik hayata geçişin hızla ilerlediği ve Uygur...
Read more »

ANTİK MISIR VE TÜRKLER

Resim
  Türk Tarihinin Ana Hatları Kitabından Mısır tarihinin başından başlayan metodik tarihî bir yazı yoktur. Heykellerde, ehramlarda, mabetlerde görülen zafer menkıbeleri, özgeçmişler, kral emirnameleri, idarî muhaberat, şahsî akitler yegâne belgelerdir. Dinî eğilimlerin tesiri altındadır. bütün bu metrûkatın tetkikinden sonra, olan biteni ve hanedan saltanatlarını bir metot dahilinde tespite imkân doğmuştur.   Nil vadisinin delta kısmını ilk işgal edenler, Orta Asya'dan muhtelif yollarla ve birbiri ardı sıra gelmiş olan Türk kabileleridir . Bunlar bütün Türklerin çoğunluğu gibi brakisefal idiler. Bu insanların tipine, Akdeniz havzası tipi diyenler vardır. (A.Moret. Le Nil et la Civilisation Egyptienne, s. 44.)   Bu benzeyiş Adalar denizi havzasının asıl ahalisinin de Türk olmasındandır. Bu tip yanında dolikosefal samî ve hamîler de vardır.   Bunlarla sonradan karışılmıştır. Bu sebeple Mısır'da şimdiye kadar bulunan iskeletlerde ve heykellerde brakisefa...
Read more »

AMERİKA'NIN TÜRKLER TARAFINDAN KEŞFİ

Resim
  Prof.Dr. İsmail Doğan’ın “Mayalar ve Türklük” adlı eserinden, Amerika kıtasına Kolomb’dan yaklaşık 500 yıl önce Norveç ve İzlanda’dan bazı gemiler, Atlas Okyanusu yoluyla Massachussets ve daha kuzeyde Groenlan’da çıkmıştır. Bu Vikingler arasında ‘Tirker’ adlı Türk olduğu tahmin edilen bir kişinin bulunması, dikkat çekicidir . Vikinglerin kullandıkları Futhark olarak adlandırılan yazının, Göktürk yazısının bir versiyonu olması mümkündür . Futhark ile özellikle İsveç, Norveç ve Danimarka’da yaklaşık 3500 taş üzerinde yazılar yazılmıştır. Bunlar içerisinde en ilginci ise 1599 tarihli ‘Nagyszombati Haritaları’dır. Dorok Müzesi müdürü Szepessy Geza, 1955 yılında Estergon’lu bir öğretmenden dört harita satın alır. Öğretmenin ifadesine göre bu haritaları 1945 yılının Mart ayında bir Alman vermiştir. Szepessy Geza, “A nagyszombati VINLAND terkep elökerülesenek törtenete. Magyar Törtenelmi Sezeemle I, New York 1970, 92-96.s.” adlı eseri ile bunu neşreder. Bu haritalardan birinin alt ...
Read more »